Potentieel van teams
Deze blog gaat in op een opmerkelijke gebeurtenis waar ik enkele jaren terug getuige van was. Mijn hoopvolle conclusie is dat we veel meer kunnen dan dat we zelf en anderen denken. Als het potentieel in een team zich plotseling manifesteert en er een soort van flow ontstaat, is dat een groot feest. Het is jammergenoeg niet zo simpel om dat voor elkaar te krijgen.
Binnen sommige organisaties en teams zie ik dat er veel ruimte is voor ontwikkeling en ontplooiing. Medewerkers worden voldoende uitgedaagd en krijgen het vertrouwen om nieuwe dingen te ontdekken. Helaas heb ik vaker meegemaakt dat mensen binnen de voor hen getekende lijntjes opereren en daar vervolgens moeilijk uitkomen. Als je niet meer beweegt en dus meer van hetzelfde blijft doen dan ontstaat er na verloop van tijd verzuring en verstarring. Het is niet alleen de sleur. De percepties van anderen over hoe je bent, verstarren mee. In dit kader kan ik me herinneren dat ik een moeizame discussie had met een groep leidinggevenden. Zij gaven aan dat een groot deel van hun medewerkers het wel best vond als zij min of meer dezelfde beoordeling kregen als het jaar daarvoor én de jaren daar weer voor. Het scheelde de leidinggevenden een hoop werk, dat ook. Waarom zou je zo veel tijd in iets stoppen als het niets oplevert? De discussie die ik tot stand probeerde te brengen ging mij uiteraard niet om het beoordelen. Ik zag hun signaal meer als een symtoom van de slaapstand waar men zeer waarschijnlijk met elkaar in terecht was gekomen. Op korte termijn gaat het nog wel maar op lange termijn levert dit vaak problemen op.
Het volgende intrigerende voorbeeld is illustratief voor wat ik bedoel. Wat was het geval? Mijn zoon zat een aantal jaren geleden op voetbal in een getalenteerd team. Het ging best lekker. Het team ontwikkelde zich voorspoedig onder een trainer/coach die het team goed aan voelde. Na de winterstop begon het echt goed te lopen maar zo aan het einde van de competitie sloop de klad er in. De belangrijkste wedstrijd van het jaar ‘om het kampioenschap’ werd verloren. Kort hierna volgde een oefenwedstrijd. In de stromende regen werd het team volledig afgedroogd. Er waren maar weinig spelers die het echt leek te deren. Na afloop sprak ik de trainer/coach. Hij vertelde mij dat hij de indruk had dat zijn coaching niet meer leek te landen. Hij kreeg het energielek niet boven. Het seizoen kabbelde naar een einde en zou worden afgesloten met een toernooi. De start van dit toernooi was niet om aan te zien. De eerste wedstrijden werden verloren. Gelatenheid troef.
De coach besloot voorafgaand aan de één-na-laatste wedstrijd tot een bijzondere ingreep: de jongens mochten zelf de opstelling bepalen. Dat lieten zij zich geen twee keer zeggen. Gretig verzonnen ze een fantasieopstelling. De keeper ging in de spits. De spits stond in het doel. De meeste verdedigers werden aanvallers en de aanvallers werden verdedigers. Niemand stond op de plek waar die normaal gesproken stond opgesteld. Hilarisch.
Nadat het fluitsignaal had geklonken, konden alle betrokkenen (ouders en coaches) hun ogen niet geloven. Er werd gevochten en gestreden! Voor het eerst sinds tijden coachten de jongens elkaar. De keeper bleek een prima spits en de spits bleek een goede keeper. De rechtsback die nu linksbuiten stond, maakte zijn eerste doelpunt van het seizoen. De wedstrijd werd met glans gewonnen van een team waar ze in de competitie nog van hadden verloren. Het werkte aanstekelijk want een ander team volgde deze strategie met een zelfde effect. De opleving van ons team was helaas van korte duur: de laatste wedstrijd mochten de ouders de opstelling bepalen waarbij het oude rolpatroon weer enigszins in ere werd hersteld. Het werd weer een ouderwets matige wedstrijd. Het seizoen was ten einde.
Het woord team wordt ook wel eens uitgelegd als ‘Together Everyone Achieves More’. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Mijn ervaring is dat mensen al snel in “een hokje” terecht komen die niet altijd hoeft te passen. Maar eenmaal in dat hokje is het daar moeilijk uitkomen. De samenwerking verstart en staat experimenteren in de weg. Op het niveau van de performance kan het misschien nog meevallen want als iedereen zijn taak doet dan is het toch goed? Maar of je op op deze manier in staat bent om het werkelijke potentieel van mensen optimaal te benutten is de vraag. Gelukkig illustreert bovengenoemd voorbeeld dat het leven vol interessante wendingen zit en kom je er achter dat je vaak veel meer kunt dan je/men denkt.
De wijze les: het is niet alleen belangrijk om jezelf uit te dagen maar vooral ook elkaar. Wat je ziet en denkt is vaak niet juist. De neiging tot kortzichtigheid is groot. Voordat je het weet zit je in een patroon waar je maar moeilijk uit komt.
