Het model van de Zes condities voor effectieve teams is in zekere zin een raamwerk van factoren die op elkaar inwerken en gezamenlijk de effectiviteit van de samenwerking binnen teams bepalen en verklaren. Hieronder volgt een beknopte uitleg, te beginnen met teameffectiviteit:
Drie criteria van Teameffectiviteit
De prestatie van een team kun je op basis van onderstaande drie factoren vaststellen:
- Performance
- Teamontwikkeling
- Teamlid tevredenheid
Een team is uiteraard pas effectief als de performance goed is. Maar onder teameffectiviteit verstaan wij ook de mate waarin het team in staat is om ook op de langere termijn te presteren. Je mag verwachten dat teamleden steeds beter op elkaar ingespeeld raken. Tenslotte is het belangrijk dat de teamleden tevreden zijn en zich kunnen ontwikkelen. Er zijn dus drie criteria van teameffectiviteit.
Drie Cruciale Taakprocessen
Samenwerking vraagt denkkracht en doekracht. Er zijn drie taakprocessen:
- De inzet van de teamleden
- Samen het juiste plan ontwikkelen
- Elkaars talenten steeds beter te leren benutten
Samenwerking is een dynamisch proces. Kijk je naar teamfunctioneren dan zijn er drie zichtbare taakprocessen waarvan is bewezen dat ze de teameffectiviteit sterk beïnvloeden. Ten eerste is het belangrijk dat iedereen zich inzet: tijd en energie investeert. Op de tweede plaats is er een strategie nodig om het teamdoel te bereiken. Hoe benut je middelen en capaciteit op de juiste manier? Hoe coördineer en integreer je de activiteiten van teamleden? Tenslotte is het belangrijk dat expertise, vaardigheden en kwaliteiten van teamleden goed tot hun recht komen.
Deze drie processen worden op hun beurt weer beïnvloed door zes condities. Er zijn essentiële condities en versterkende condities.
Drie Essentiële condities
De volgende conditities zijn fundamenteel. Als deze niet op orde zijn dan is de kans groot dat het team onvoldoende zal functioneren:
- Het team is niet alleen een team in naam maar een écht team
- Het teamdoel is leidend, verbindt teamleden en de buitenwereld en zorgt voor gezamenlijke drive
- Het team bestaat uit de juiste mensen
Op de eerste plaats is het belangrijk dat het team een echt team is: stabiel voor bepaalde tijd en duidelijk afgebakend. Teamleden zijn onderling afhankelijk van elkaar om het gezamenlijk resultaat te kunnen bereiken. Het teamdoel is het fundament, het bestaansrecht en is dus leidend. Op de eerste plaats is het belangrijk dat het duidelijk is voor iedereen. Het teamdoel is op de tweede plaats een pittige maar niet onmogelijke uitdaging. Daarnaast heeft het werk van het team impact op het werk/leven van anderen (stakeholders/klanten). Ook de samenstelling van het team is van belang: het team bestaat uit de juiste mensen. Er is in potentie een evenwichtige diversiteit aan perspectieven en expertise aanwezig om de klus te klaren en de teamleden hebben ook voldoende vaardigheden om met elkaar samen te werken.
Drie Versterkende condities
Deze condities hebben een versterkende werking op het team:
- Een solide taakstructuur: de manier waarop de taak is vormgegeven helpt
- Een ondersteunende organisatiecontext
- De beschikbaarheid van teamcoaching in real time
Een solide taakstructuur met een aantal teamnormen is relevant. Het taakontwerp dient zo in elkaar te zitten dat er ook echt samenwerking nodig is. En een team mag niet te groot of te klein zijn. Daarnaast is een ondersteunende organisatiecontext van belang. Denk hierbij aan training en opleiding, de (financiële) waardering, materiële aspecten en de mate waarin het team tijdig beschikking heeft over de juiste informatie. De laatste versterkende conditie is teamcoaching. Is er iemand beschikbaar die op gezette momenten het team deskundig begeleidt? Het moge duidelijk zijn dat teamcoaching een belangrijke hulpbron is, maar deze conditie is pas echt effectief als de essentiële condities zoals hierboven benoemd, op orde zijn.
De rol van de teamleider
Tenslotte is het goed om aan te geven dat de rol van de teamleider gezien kan worden als het scheppen van de juiste context en dus condities. Een leidinggevende houdt zich bezig met het aanbrengen van structuur en als het team goed is opgezet (denk aan de essentiële condities): het geven van teamcoaching. Veel leidinggevenden beleggen deze rol overigens op een andere manier. In de praktijk is er vaak een diversiteit aan teamvormen en ook meerdere mogelijkheden om de teamcoachingsfunctie vorm te geven.
